1. Genel Bakış

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de (Tebliğ No: 2008-32/34) yapılan değişiklikler, 28 Şubat 2024 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu değişiklik, özellikle Türkiye’de yerleşik kişiler arasında dövizle ödeme yapılmasına ilişkin kısıtlamaların esnetilmesine olanak sağladı. Yapılan değişiklikle, daha önce menkul satış sözleşmeleri çerçevesinde dövizle ödeme yapılması yasaklanmışken, artık bazı istisnalar getirilmiştir.

Değişiklik, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında gerçekleştirdikleri menkul satış sözleşmelerinde ödeme yükümlülüklerinin hangi şartlar altında döviz cinsinden yapılabileceğini belirlemektedir. Önceki düzenleme, yalnızca taşıt satış sözleşmeleri için dövizle ödeme yapılmasına izin verirken, 19 Nisan 2022 tarihinde yapılan değişiklikle, menkul satış sözleşmelerinde de dövizle ödeme yapılması yasaklanmıştı. Ancak, bu yeni değişiklik ile birlikte dövizle ödeme yapılabilecek bazı durumlar belirlenmiştir.

2. İstisnalar

Bu istisnalar şu şekilde sıralanmıştır:

• (a) 19 Nisan 2022 tarihinden önce akdedilen menkul satış sözleşmeleri kapsamında döviz cinsinden düzenlenmiş kıymetli evraklara ilişkin ödeme yükümlülükleri.
• (b) 19 Nisan 2022 öncesi düzenlenmiş faturalarla ilgili ödeme yükümlülükleri.
• (c) Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası'nda döviz cinsinden gerçekleştirilen alım-satımlar ve bu işlemlerin takaslarına dayalı ödeme yükümlülükleri.
• (d) Dış Ticaret Sermaye Şirketleri veya Sektörel Dış Ticaret Şirketleri aracılığıyla yapılan ihracatlar ve bu ihracatlara dayalı ödeme yükümlülükleri.
• (e) Gümrük beyannamesine tabi tutulan malların teslimiyle ilgili ödeme yükümlülükleri.
• (f) Serbest bölgelerde gerçekleştirilen dış ticaret işlemleri kapsamında yapılan menkul satış sözleşmelerine dayalı ödeme yükümlülükleri.

Bu istisnalar, 21 Nisan 2022 tarihi itibariyle (a), (b) ve (c) bentleri için, 28 Şubat 2024 tarihi itibariyle ise (d), (e) ve (f) bentleri için geçerli olacaktır.

3. Değişikliğin Etkileri

Bu değişiklik, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında akdedilen bazı menkul satış sözleşmeleri ile ilgili dövizle ödeme yapılmasına imkân tanımaktadır. Özellikle dış ticaret işlemleri ve bazı mali yükümlülüklerde dövizle ödeme imkânının sunulması, hem yerli ticaretin hem de uluslararası ticaretin daha esnek bir şekilde yürütülmesine olanak sağlayacaktır. Bu tür değişiklikler, Türk parası ile yapılan ödemelerin kısıtlandığı durumlarda dövizle ödeme imkânının zorluklarını aşmak adına önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Bu düzenlemenin, sektörel anlamda ticaretin artırılmasına, özellikle dövizle ticaret yapan firmalar için kolaylık sağlamasına olanak tanıyacağı düşünülmektedir.

4. Sonuç

Yapılan bu değişiklik, dövizle ödeme yasağının esnetilmesiyle Türk parası cinsinden ödeme zorunluluğu getirilmiş sözleşmelere istisnalar ekleyerek, dövizle ödeme yapma imkânı tanımaktadır. Bu düzenleme, hem ticaretin genişlemesine yardımcı olacak hem de belirli sektörlerde ticaretin kolaylaştırılmasını sağlayacaktır.