1. Genel Bakış

29 Mayıs 2024 tarih ve 32560 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7511 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7511 sayılı Kanun”) ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’nda önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin ardından söz konusu kanunlarda, özellikle tüketici hakları, perakende ticaret uygulamaları ve ürün güvenliği alanlarında bir dizi yenilik getirilmiştir. Yeni düzenlemeler, hem işletmeler hem de tüketiciler açısından önemli etkiler yaratacaktır.

2. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’daki Değişiklikler

• 2.1. Reklam Kurulu’nun Erişimin Engellenmesi Kararı Verebilme Yetkisi

Anayasa Mahkemesi’nin 27 Temmuz 2024 tarihinde yürürlüğe girecek olan 13 Eylül 2023 tarihli ve E:2022/70, K:2023/152 sayılı kararı (“AYM Kararı”) uyarınca; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 77. Maddesinin 12. Fıkrasının 5, 6, 7, 8 ve 9. Cümlelerinin iptaline karar verilmişti. Bu iptal edilen hükümler, haksız ticari reklamlara ilişkin internet ortamında gerçekleştirilen ihlallere karşı, Reklam Kurulu’na erişimin engellenmesi kararı verebilme yetkisi tanıyordu. Ancak AYM Kararı, bu düzenlemenin ifade özgürlüğü, çalışma ve özel teşebbüs kurma özgürlüğüne zarar verebileceğine dikkat çekmiştir. Bununla birlikte, belirli usuller ve ölçülülük ilkesine uygun daha az zarara yol açabilecek alternatif yöntemler sunulmadan, erişim engellemesi gibi ağır bir önlemin uygulanması, hukuka aykırı bulunmuştu.

Yeni düzenleme ile 7511 sayılı Kanun’un 18. Maddesi uyarınca Reklam Kurulu’na haksız ticari reklamlara karşı, içeriğin çıkarılması, erişimin engellenmesi veya idari para cezası gibi yaptırımlar getirme yetkisi verilmiştir. Bu tür reklamlara karşı uygulanacak prosedürler daha detaylandırılmış olup erişim engelleme kararı yalnızca içerik çıkarılmayan bildirimlere rağmen 24 saat içinde çıkarılmayan içeriklere yönelik olarak alınabilecektir. Bu düzenleme, dijital ortamlarda yapılan ticari reklamlara karşı denetim mekanizmasının daha güçlü ve etkili hale getirilmesini hedeflemektedir.

• 2.2. Yaptırım Hükümleri

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yapılan düzenlemelerle, çeşitli ihlaller için uygulanacak idari para cezalarının tutarları arttırılmıştır. Bu kapsamda, özellikle:

• Tüketici sözleşmelerinde belirtilen hükümleri yerine getirmeyen, yanlış bilgi veren veya cayma hakkını ihlal edenler için 2.200 TL tutarında idari para cezası,
• Sipariş edilmeyen mal ve hizmetleri sunarak tüketiciye karşı haksız işlem yapanlar hakkında da aynı miktarda ceza öngörülmüştür.

Ayrıca, satış sonrası hizmetlerin yeterliliği konusunda düzenlemelere uymayanlar için 1.115.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanabilecektir. Bu düzenlemeler, hem tüketici haklarını koruma hem de ticari faaliyetlerde daha şeffaf ve doğru uygulamaların teşvik edilmesi amacıyla yapılmıştır.

• 2.3. Devre Tatil Düzenlemeleri

Devre tatil hakkı tanınabilecek, devre tatile konu mal üzerinde ayni hak sahibi olmayan kişiler de satış yapabilecektir. Bu düzenleme, özellikle tatil sektöründe devre tatil uygulamalarını daha şeffaf hale getirmeyi amaçlamaktadır.

3. 6585 Sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’daki Değişiklikler

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan düzenlemelerle birlikte, özellikle fiyat artışları ve piyasadaki darlık gibi rekabeti engelleyen faaliyetlerde bulunanlara karşı çok daha sert yaptırımlar uygulanacaktır. Özellikle:

• Fahiş fiyat artışı yapanlar hakkında 100.000 TL ile 1.000.000 TL arasında idari para cezası uygulanacaktır.
• Piyasa dengesini bozarak tüketicilerin mallara erişimini engelleyen faaliyetlerde bulunanlar için 1.000.000 TL ile 12.000.000 TL arasında ceza uygulanabilecektir.

Bunun yanı sıra, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a eklenen bir düzenleme ile, Bakanlık en az üç defa para cezası uygulanan işletmeleri altı gün süreyle faaliyet durdurma cezası verebilecektir. Bu düzenlemeler, perakende ticaretin daha sağlıklı işlemesini ve serbest rekabetin korunmasını sağlamayı hedeflemektedir.

Ayrıca, büyük ölçekli işletmeler için toplam ceza tutarlarının bir takvim yılı içinde belirli sınırları aşamayacağına ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Küçük ölçekli işletmeler için toplam ceza tutarı 20.000.000 TL, orta ölçekli işletmeler için 200.000.000 TL ve büyük ölçekli işletmeler için ise 1.000.000.000 TL ile sınırlandırılmıştır.

4. 7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’ndaki Değişiklikler

Ürün güvenliği konusunda yapılan yeni düzenlemelerle, Avrupa Birliği dışındaki ülkelere ihraç edilen ürünlerle ilgili olarak daha sıkı denetimler yapılacaktır. Bu kapsamda, ürünler güvenli değilse, tağşişe uğramışsa ya da etiketleme ve işaretleme gibi belgelendirmelerde yanıltıcı bilgiler bulunuyorsa, ihraç edenlere önemli para cezaları kesilecektir.

• Güvenlik aykırılıkları nedeniyle 240.566 TL ile 2.405.665 TL arasında idari para cezası uygulanabilecektir.
• Diğer aykırılık durumlarında ise ceza miktarı 96.226 TL ile 962.265 TL arasında değişecektir.

Bu düzenlemelerle, ürün güvenliği konusunda daha sıkı denetimler sağlanacak ve tüketicilerin sağlığına zararlı ürünlerin piyasada yer alması engellenmeye çalışılacaktır.