1. Yönetmelikte Yapılan Değişiklikler

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 11 Haziran 2024 tarih ve 32573 sayılı Resmi Gazete’de yayımladığı Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’i (Yönetmelik), 1 Mart 2024 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yürürlüğe sokmuştur. Yönetmelik ile daha önce yayımlanan 30 Nisan 2011 tarihli ve 27920 sayılı Resmi Gazete’deki “Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik” (Önceki Yönetmelik) yürürlükten kaldırılmıştır. Yönetmelik, kısa çalışma uygulamalarını daha ayrıntılı bir şekilde düzenleyerek, işverenler ve sigortalılar için önemli değişiklikler getirmiştir.

2. Yönetmelikteki Başlıca Değişiklikler

Yönetmelik, kısa çalışma uygulamalarına ilişkin detaylı düzenlemeler getirmektedir. En dikkat çekici değişiklikler şunlardır:

• Kısa Çalışma Başlangıç Tarihinin Uygulama Alanı

Kısa çalışma başlama tarihi 1 Mart 2024 öncesi olan sigortalılar için önceki Yönetmelik hükümlerinin geçerli olmaya devam edeceği belirtilmiştir. Ayrıca, 1 Mart 2024 tarihinden önce başlatılan kısa çalışma uygulamalarına ilişkin ödemeler yapılmaması ve işveren tarafından sigortalıların fiilen kısa çalışmaya tabi tutulmadığına dair bildirim yapılması durumunda kısa çalışma ödeneği hak sahipliğinin iptal edileceği düzenlemesi getirilmiştir.

• Yeni Sebeplerin Eklenmesi

Yönetmelik ile birlikte, kısa çalışma için tanımlanan sebeplere yeni unsurlar eklenmiştir. Bunlar; “sektörel kriz”, “bölgesel kriz” ve “genel salgın” olarak belirlenmiş ve bu kavramlar, Yönetmelik’in Tanımlar başlıklı bölümünde yer alacak şekilde tanımlanmıştır.

• Kısa Çalışma Talebi

İşverenlerin kısa çalışma talebinde bulunurken, daha önce yer almayan bir yükümlülük getirilmiştir. Buna göre, işverenler talep ettikleri kısa çalışmaya dair sigortalıların adlarını, kısa çalışma dönemi ve süreleri ile ilgili bilgileri içeren listeyi de İŞKUR’a sunmak zorundadır. Ayrıca, aynı başvuru gerekçesi ile birden fazla kısa çalışma talebinde bulunulması durumunda, kısa çalışma süresi 3 aylık süreyi aşamayacak ve ilk başvurudan itibaren süre hesaplanacaktır. Kısa çalışma süresi, dört haftadan az olamayacaktır.

• İşverenlerin Bildirim Yükümlülükleri

Önceki Yönetmelik'ten farklı olarak, işverenlerin kısa çalışma talep formunda belirtilen işyerindeki sigortalıların çalışma süreleri ile ilgili daha ayrıntılı bilgi sunmaları gerekecektir. Ayrıca, işverenler tarafından yapılacak olan kısa çalışma taleplerinin uygunluk tespitini hangi mercilerin yapacağı ve tespit süreci de Yönetmelik’te açıkça düzenlenmiştir.

3. Kısa Çalışma Ödeneği Şartları ve Hesaplama

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için sigortalıların, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmaları ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışmış olmaları gerekmektedir. Bunun yanı sıra, önceki Yönetmelik’te yer alan kısa çalışma ödeneği hesaplamaları, sigortalının son 12 ayının prime esas kazançlarının %60’ı şeklinde yapılırken, Yönetmelik ile bu hesaplama yöntemine ilişkin bazı değişiklikler getirilmiştir.

• Kısa Çalışma Ödeneği Miktarının Hesaplanması

Kısa çalışma ödeneği miktarı, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançlarının %60’ı olarak hesaplanacak ve brüt asgari ücretin %150’sini geçmeyecektir. Ayrıca, sigortalıların haftalık tatil ve bayram ücretleri, işveren ve İŞKUR tarafından birlikte ödenecektir. Kısa çalışma ödeneğinin damga vergisi haricinde herhangi bir vergiye tabi tutulamayacağı belirtilmiştir. Önceden her ayın son günü yapılan ödeme, artık her ayın beşinci gününde yapılacaktır.

• Kısa Çalışma Ödeneğinin Durdurulması

Yönetmelik ile kısa çalışma ödeneğinin durdurulmasına ilişkin de yeni düzenlemeler getirilmiştir. İş müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde, işverenin sigortalıların çalışma süreleri hakkında hatalı bilgi vermesi durumunda, bu yanlış bilgiler tespit edilirse ödenekler durdurulacaktır. Ayrıca, kısa çalışma sürecinde sigortalının iş sözleşmesinin sona ermesi, nakil, askıya alınması gibi durumlar ödeneğin durdurulmasına sebep olacaktır. İşverenlerin, bu durumları İŞKUR’a bildirmeleri gerekecektir.

4. İşverenin Bildirim Yükümlülüğü ve Yeni Kesilme Düzenlemeleri

İşverenler, kısa çalışma uygulaması süresince sigortalıların çalışma sürelerini kaydetmek ve bu kayıtları talep üzerine ibraz etmekle yükümlü olacaklardır. Ayrıca, işverenlerin kısa çalışmanın erken sona ermesi durumunda 6 işgünü öncesinde durumu bildirmeleri gerekecektir. Aksi takdirde, yersiz ödemeler işverenden tahsil edilecektir.

• Yeni Kesilme ve Durdurma Düzenlemeleri

Yönetmelik ile kısa çalışma ödeneğinin kesilmesi ve durdurulması haline ilişkin düzenlemeler daha ayrıntılı hale getirilmiştir. Sigortalıların, kısa çalışmaya tabi tutuldukları işyerinde iş sözleşmelerinin sona ermesi, başka bir işyerine nakledilmesi, askıya alınması gibi durumlar ödeneğin kesilmesine sebep olacaktır. Ayrıca, sigortalının geçici iş göremezlik raporu alması durumunda, raporun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği durdurulacaktır.