1. Instagram’dan İçerik Kaldırma Nasıl Yapılır?

Instagram, kullanıcılarına içerik üretme ve paylaşma özgürlüğü sunan küresel bir sosyal medya platformudur. Ancak zaman zaman, kişilik haklarını ihlal eden, özel hayatın gizliliğini zedeleyen, haksız rekabet yaratan veya suç teşkil eden paylaşımlar gündeme gelebilmektedir. Bu tür içeriklerin platformdan kaldırılması mümkündür ve çeşitli yollarla gerçekleştirilebilir.

Instagram’dan içerik kaldırma işlemi temelde iki ana kanaldan yapılabilir: platform içi bildirim mekanizmaları ve hukuki yollar. Instagram, kullanıcılarına şikâyet ve geri bildirim imkânı tanımaktadır. Bir içerikten rahatsız olan kişi, paylaşımın yanında yer alan üç nokta simgesine tıklayarak "şikâyet et" seçeneğini seçebilir. Ardından içerik, uygunsuzluk gerekçesiyle platforma bildirilir. Instagram, içeriğin topluluk kurallarına aykırı olup olmadığını denetleyerek, kurallara aykırılık tespit edilmesi halinde içeriği kaldırmaktadır.

Ancak bu yöntem, yalnızca Instagram’ın kendi topluluk standartlarını ihlal eden içeriklere yönelik bir filtre görevi görmektedir. Yani bir içerik, hukuka aykırı olmasına rağmen Instagram kurallarını ihlal etmiyorsa platform tarafından kaldırılmayabilir. Bu durumda kişi, daha etkili bir sonuç almak için hukuki yollara başvurmak zorunda kalır.

2. Instagram’dan İçerik Kaldırmaya İlişkin Hukuki Düzenleme

Türk hukukunda dijital içeriklerin kaldırılması, öncelikle 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” ile düzenlenmiştir. Bu yasa kapsamında, kişilik hakları ihlal edilen kişiler veya suç teşkil eden içeriklerden zarar görenler, içeriklerin erişime engellenmesini ya da tamamen kaldırılmasını talep edebilirler.

5651 sayılı Kanun’un 9. maddesi, kişilik hakkı ihlallerinde içerik sağlayıcısına (örneğin Instagram’a), yer sağlayıcısına veya doğrudan sulh ceza hâkimliğine başvurulmasını öngörmektedir. Hâkim, yapılan başvurunun yerinde görmesi halinde, ilgili içeriğin erişime engellenmesine karar verir ve bu karar, Erişim Sağlayıcıları Birliği (ESB) aracılığıyla tüm internet servis sağlayıcılarına bildirilerek uygulanır.

Ayrıca Türk Ceza Kanunu, özel hayatın gizliliği, hakaret, tehdit, şantaj gibi suçlara ilişkin hükümler içermekte olup, bu suçları işleyen içeriklerin Instagram’dan kaldırılması için ceza soruşturması da başlatılabilir. Mahkeme kararıyla içerikler hem ceza soruşturması kapsamında hem de özel hukuk yolları aracılığıyla kaldırılabilir.

3. Instagram’dan İçerik Kaldırma Yöntemleri

Instagram’da yer alan içeriklerin kaldırılması için başvurulabilecek birkaç farklı yöntem vardır:

• 3.1. Instagram İçin Platform Üzerinden Şikâyet

Instagram kullanıcıları, herhangi bir içeriği uygunsuz olarak şikâyet edebilir. Bu bildirim şu adımlarla yapılır:

• İçeriğin yanındaki üç nokta simgesine tıklanır,
• “Şikâyet et” seçeneği seçilir,
• Gerekçeler arasında “Taciz”, “Nefret söylemi”, “Müstehcenlik” gibi uygun olan kategori seçilir.

Instagram ekibi, bu şikâyeti inceleyerek, içeriğin topluluk kurallarına aykırı olup olmadığını değerlendirir.

• 3.2. Hukuki Başvuru Yoluyla Kaldırma

Eğer içeriğin hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa ve Instagram’ın standart şikâyet sisteminden sonuç alınamamışsa, Türkiye’de sulh ceza hâkimliğine başvurularak içeriğin erişime engellenmesi talep edilebilir. Bu talep, içerik hakkında detaylı bilgi verilerek hazırlanmış bir dilekçe ile yapılır. Mahkeme, talebi yerinde görürse, içeriğin kaldırılması veya erişime engellenmesi yönünde karar verir.

• 3.3. Instagram’ın Telif Hakkı ve Marka İhlali Formları

Instagram, telif hakkı ve marka hakkı ihlali iddialarına karşı özel formlar geliştirmiştir. Bu formlar İngilizce olarak doldurularak Instagram’a gönderilebilir. Özellikle kurumsal firmalar ve sanatçılar bu formları kullanarak kendi içeriklerinin izinsiz kullanılmasını engelleyebilir.

• 3.4. Avukat Vekaletiyle Başvuru

Bazı durumlarda kişi, bir avukat aracılığıyla içerik kaldırma başvurusu yapabilir. Özellikle kişilik haklarının ağır ihlaline yol açan durumlarda veya karmaşık hukuki süreçlerde bu yol tercih edilir.

4. Konusu Suç Teşkil Eden İçeriklerin Instagram’dan Kaldırılması

Instagram’da yer alan bazı içerikler, yalnızca kişilik haklarını zedelemekle kalmaz, aynı zamanda suç teşkil edebilir. Türk Ceza Kanunu açısından suç sayılan içerikler şunlar olabilir:

• Hakaret (TCK m.125)
• Tehdit (TCK m.106)
• Şantaj (TCK m.107)
• Özel hayatın gizliliğini ihlal (TCK m.134)
• Çocuklara yönelik müstehcenlik içeren yayınlar (TCK m.226)
• İntihara yönlendirme, uyuşturucuya özendirme vb. içerikler

Bu tür içeriklerin kaldırılması süreci daha hızlı ve ciddi şekilde ilerler. Mağdur kişi savcılığa suç duyurusunda bulunabilir, ayrıca sulh ceza hâkimliğinden içerik kaldırma kararı da talep edebilir. Hâkim tarafından verilen karar derhal uygulanmak üzere Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne iletilir.

Bu noktada dikkat edilmesi gereken, içerikte suç unsuru bulunup bulunmadığının hukuki değerlendirme gerektirdiğidir. Her rahatsız edici paylaşım suç değildir; ancak yukarıda sayılan kriterleri taşıyanlar doğrudan adli müdahaleye konu olabilir.

5. Instagram Yasal Kaldırma Talebi Nasıl Yapılır?

Instagram, resmî web sitesinde yasal başvuru formları sunmaktadır. Bu formlar İngilizce olarak hazırlanmakta olup belirli başlıklar altında içerik kaldırma talepleri değerlendirilmektedir. Aşağıdaki başlıklar kapsamında başvuru yapılabilir:

• Telif hakkı ihlali bildirimi
• Marka ihlali bildirimi
• Kişisel bilgilerle ilgili şikâyet
• Taciz, tehdit, nefret söylemi vb. içeriklere ilişkin şikâyet

Yasal talepler, Instagram’ın https://help.instagram.com/contact/ resmi sayfası üzerinden gönderilebilir. Başvurunun geçerli olabilmesi için, başvurucu kişinin kimliğini, içeriğin bağlantısını, neden şikayet edildiğini ve varsa destekleyici belgeleri açık şekilde belirtmesi gerekir. Gerçek dışı veya eksik beyanlar nedeniyle yapılan başvurular dikkate alınmayabilir. Türkiye’den yapılan başvurularda, Instagram’ın ABD merkezli olması nedeniyle, yazışmalar genellikle İngilizce olarak yapılmaktadır. Bu nedenle hukuki nitelikteki başvurular için profesyonel destek alınması tavsiye edilir.

6. Instagram’da İçerik Erişiminin Engellenmesi

İçerik kaldırmanın bir diğer alternatifi de içerik erişiminin engellenmesidir. Bu, özellikle içerik tüm dünyada değil yalnızca belirli bir ülkede sorun yaratıyorsa tercih edilir. Instagram, Türkiye'deki mahkemelerden gelen kararları değerlendirmekte ve içeriği yalnızca Türkiye'deki IP adreslerinden görünmeyecek şekilde erişime kapatmaktadır. Erişimin engellenmesi için başvurulabilecek merciler şunlardır:

• Sulh ceza hâkimliği
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)
• Savcılıklar (suç teşkil eden içeriklerde)

Mahkeme veya BTK tarafından verilen karar, Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne gönderilir ve teknik altyapı üzerinden içerik engellenir. Instagram, bu kararlara büyük ölçüde uymaktadır.

7. Sonuç

Instagram’dan içerik kaldırılması hem platformun iç dinamikleriyle hem de ülkelerin hukuki düzenlemeleriyle mümkündür. Kimi zaman basit bir şikayetle sonuç alınabilirken, kimi durumlarda mahkemeye başvurmak ve içerik kaldırma kararı almak gerekebilir. Özellikle kişilik haklarına saldırı, özel hayatın gizliliği, telif hakkı ihlali ya da suç teşkil eden içerikler söz konusu olduğunda, profesyonel hukuki destek alınarak daha etkili sonuçlara ulaşılabilir.

Unutulmamalıdır ki sosyal medya, bireylerin sadece ifade özgürlüğünü değil aynı zamanda özel yaşamının gizliliğini ve onurunu da yakından ilgilendiren bir alandır. Bu nedenle Instagram gibi platformlarda yapılan paylaşımlar karşısında hak arama yollarını bilmek, dijital dünyada hak kaybı yaşanmaması için büyük önem taşımaktadır.